Over het IK-huis
Wij denken vaak aan ons lichaam als een gesloten geheel. Maar telkens wanneer wij wakker worden, staan wij in verbinding met de omgeving: onze zintuigen zijn naar buiten gericht en onze voornemens brengen ons in actie. In oosterse religies spreekt men over het innerlijke in termen van chakra’s en aura. Daarmee wordt aangeduid dat een mens méér is dan wat met het blote oog zichtbaar is.
Het onzichtbare huis
Na een serie gesprekken vroeg ik een cliënt wat zij aan mijn ‘huismodel’ had gehad. Had het haar geholpen? Haar antwoord luidde ongeveer zo:
“Aan het model als zodanig niet, maar het heeft onbewust tijdens mijn proces doorgewerkt. Ik zag dat mijn emoties niet het enige waren waar ik aan diende te werken, maar dat de situatie ook mogelijkheden bood.”
Het zichtbare huis
Een andere cliënt, die met een burn-out kampte, vertelde dat hij rustig aan het klussen was in zijn huis, totdat er onverwacht een telefoontje van zijn baas kwam.
De gedachten aan werk maakten hem volledig van slag; hij kreeg angstklachten en kon die dag nauwelijks doorkomen. De ‘muur naar buiten’ bleek verzwakt: hij kon zich niet afgrenzen. Het imaginaire huis kan op zo’n moment een situatie zichtbaar maken.
Zelfinzicht en zelfuitzicht
Het begrip zelfuitzicht heb ik geleend van de Deense psycholoog en schrijver Svend Brinkmann.
In zijn boek Standvastig gaat hij in tegen de heersende tendens om ons steeds maar verder te willen ontwikkelen – vaak door opnieuw een training te volgen, ongeacht waar dat toe leidt of simpelweg omdat het nieuw en aantrekkelijk lijkt.
Brinkmann roept ons op stil te staan bij wie wij werkelijk zijn, welke waarden wij koesteren en hoe wij verantwoord kunnen handelen – zowel binnen onze eigen kring als in relatie tot de samenleving als geheel. Een van zijn bekende (en beruchte) uitspraken is: “Geef je coach ontslag, ga liever met hem of haar naar het museum.”
Dit noemt hij een voorbeeld van zelfuitzicht.